Çoklu balık sırtı nedir ve nasıl kullanılır?

Karmaşık sistemlerde birbiriyle bağlantılı sorunları analiz etmek için geliştirilmiş bir teknik olan çoklu balık sırtı yöntemi, klasik balık kılçığı diyagramının genişletilmiş halidir. Aynı anda birden fazla ana sorunun kök nedenlerini paralel şekilde inceleyerek bütünsel bir bakış açısı sunar. Özellikle çok katmanlı üretim süreçleri veya birbirini etkileyen operasyonel problemlerde etkili sonuçlar veren bu yöntem, sorunlar arasındaki ortak bağlantıları görünür kılar.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Çoklu Balık Sırtı (Multi-Fishbone) Nedir?

Çoklu balık sırtı, temel olarak balık kılçığı diyagramının (Ishikawa veya neden-sonuç diyagramı) geliştirilmiş bir versiyonudur. Klasik balık kılçığı tek bir ana sorunu analiz ederken, çoklu balık sırtı aynı anda birden fazla ana sorunu veya süreci paralel olarak incelemeyi sağlar. Bu yöntem, karmaşık sistemlerde birbiriyle ilişkili birden fazla problemin kök nedenlerini görselleştirmek ve analiz etmek için kullanılır.

Özellikle aşağıdaki durumlarda tercih edilir:

Birbiriyle bağlantılı birden fazla sorunun olduğu projelerde,
Farklı departmanların veya süreçlerin ortak bir hedef için analiz edilmesi gerektiğinde,
Karmaşık üretim veya hizmet süreçlerinde tüm bileşenleri aynı anda görmek istendiğinde.

Çoklu Balık Sırtı Nasıl Kullanılır?

Adım adım kullanım süreci şu şekildedir:

Adım 1: Sorunların Belirlenmesi – Analiz edilecek birden fazla ana sorun veya süreç belirlenir. Örneğin, bir üretim hatasının yanı sıra müşteri şikayetleri ve lojistik gecikmeleri gibi farklı konular ele alınabilir.
Adım 2: Diyagramın Oluşturulması – Her bir ana sorun için ayrı bir "balık sırtı" çizilir, ancak tümü aynı diyagram üzerinde yan yana veya birleşik şekilde yer alır. Her balık sırtının baş kısmına ilgili sorun yazılır.
Adım 3: Kategori Belirleme – Klasik balık kılçığındaki gibi her bir sorun için neden kategorileri (örneğin, insan, yöntem, makine, malzeme, ölçüm, çevre) belirlenir ve her balık sırtının kılçıkları bu kategorilere ayrılır.
Adım 4: Kök Nedenlerin Analizi – Her sorun için beyin fırtınası yapılarak olası kök nedenler ilgili kılçıklara eklenir. Bu sırada, farklı sorunlar arasındaki ortak nedenler de not edilir (örneğin, "eğitim eksikliği" hem üretim hatasında hem de müşteri şikayetlerinde bir neden olabilir).
Adım 5: İlişkilerin İncelenmesi – Tüm balık sırtları üzerinde, nedenler arasındaki bağlantılar ve örtüşmeler analiz edilir. Bu, sistemik sorunları belirlemeye yardımcı olur.
Adım 6: Çözüm Önerileri Geliştirme – Analiz sonucunda, özellikle birden fazla sorunu etkileyen kök nedenlere yönelik çözümler önceliklendirilir ve uygulanır.

Örnek Uygulama:

Bir otel işletmesinde "misafir memnuniyetsizliği" ve "personel verimliliği düşüklüğü" gibi iki ana sorun ele alınsın. Çoklu balık sırtı kullanılarak her iki sorunun nedenleri (örneğin, eğitim eksikliği, eski ekipman, iletişim sorunları) aynı diyagramda analiz edilir. Bu sayede, her iki sorunu da etkileyen "yetersiz eğitim" gibi ortak bir kök neden kolayca tespit edilip çözülebilir.

Çoklu balık sırtı, karmaşıklığı yönetmek ve kaynakları daha verimli kullanmak için etkili bir araçtır, ancak dikkatli kullanılmazsa diyagramın aşırı karmaşık hale gelme riski vardır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap