Eski türkçede balık kelimesinin anlamı nedir?

Eski Türkçe metinlerde karşılaşılan "balık" kelimesi, günümüzdeki su canlısı anlamından oldukça farklı bir kavramı işaret ediyor. Kökeni ve tarihî kullanımı, Türk dilinin yerleşik hayatla kurduğu ilişkiyi ve zaman içindeki dönüşümünü ortaya koyuyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Eski Türkçede "Balık" Kelimesinin Anlamı ve Kökeni

Eski Türkçe, Türk dilinin en eski yazılı kaynaklarından itibaren takip edilebilen dönemini ifade eder ve genellikle Göktürk ve Uygur dönemlerini kapsar. Bu dönemde "balık" kelimesi, günümüzdeki anlamından farklı olarak kullanılmıştır. İşte detaylı açıklama:

1. "Balık" Kelimesinin Temel Anlamı

Eski Türkçede "balık" kelimesi, "şehir" veya "kale" anlamına gelmektedir. Özellikle Göktürk Yazıtları (örneğin, Orhun Yazıtları) ve Uygur metinlerinde bu anlamda geçer.

2. Köken Bilgisi (Etimoloji)

Kelimenin kökeni, Eski Türkçedeki "bal-" fiiline dayanır; "bal-" "bağlamak, sarmak, çevrelemek" anlamına gelir. Buradan türeyen "balık", "etrafı surlarla çevrili yer" anlamını taşır, yani bir yerleşim birimini ifade eder.

3. Tarihsel ve Kültürel Bağlam

Eski Türk toplumlarında göçebe yaşam yaygın olsa da, yerleşik hayata geçen Türk devletlerinde (örneğin, Uygurlar) şehirler önemli merkezlerdi. "Balık" kelimesi, bu dönemdeki şehirleşmeyi yansıtan bir terim olarak kullanılmıştır.

4. Örnek Kullanımlar

Orhun Yazıtları'nda "balık" kelimesi, "şehir" anlamında geçer. Örneğin, bazı metinlerde "Beş Balık" gibi ifadelerle şehir isimleri belirtilmiştir.

5. Günümüz Türkçesiyle Karşılaştırma

Günümüz Türkçesinde "balık", suda yaşayan hayvanları ifade eder. Bu anlam değişikliği, Türk dilinin tarihsel süreçte yaşadığı evrimle açıklanabilir. Eski anlamı olan "şehir", zamanla unutulmuş ve yerini Farsça kökenli "şehir" kelimesine bırakmıştır.

6. Diğer Türk Lehçelerindeki Yansımaları

Bazı modern Türk lehçelerinde "balık" veya türevleri hala "şehir" anlamını korur. Örneğin, Çağdaş Uygur Türkçesinde "balık" kelimesi "şehir" olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Sonuç olarak, Eski Türkçede "balık" kelimesi, günümüzdeki "balık" anlamından tamamen farklı olarak "şehir" veya "kale" anlamına gelmekteydi. Bu, Türk dilinin zengin tarihini ve anlam kaymalarını gösteren ilginç bir örnektir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap